متادون یک ماده صناعی است که خواص فیزیولوژیک و ضد درد مشابه تریاک و هرویین دارد امـا نشئه آور به حساب نمی آید. با تجویز متادون و قطع مصرف تریاک و هرویین، معتاد اعتیـاد خـود را ترک نکرده، بلکه به ماده ای کم خطرتر معتاد می شود.
درمان نگهدارنده با متادون، رضـایت خـاطر افراد تحت درمان را فراهم می کنـد و کنـار گذاشـتن مصـرف آن هـم از تریـاک و هـرویین آسـانتر است.
متادون نیمه عمر طولانی ( چیـزی حدود 18 تا 22 ساعت ) دارد و در صورت استفاده از دوز مناسب، تک دوز آن، بیمار را برای 24 تا 36 ساعت بدون ایجاد یوفوریا (سرخوشی)، سدیشـن، یـا بـی دردی، پایـدار نگـه مـی دارد. بنابراین بیمار می تواند کارکردهای عادی خود را بدون اختلال در فعالیت های فیریکی یا ذهنـی داشـته باشد.
بیماران درک درد و واکنش های احساسی عادی خواهند داشت. مهمتر از همه اینکه متادون میـل شدید دائمی به مخدرها و گرسنگی برای آنها که عوامل عمده ی عود هستند را از بین می برد.
قابلیت متادون در مهار اعتیاد به مخدرها ناشی از چند عامل است؛ مهمتر از همه اینکه با مصـرف روزانه متادون از بروز علائم ترک در بیمار جلـوگیری مـی شـود و عطـش او بـرای هـروئین کـاهش می یابد. دوم اینکه متادون نشئگی ایجاد نمی کند و به همین خاطر شخص تمایل ویرانگر بـرای مصرف آن ندارد. دیگر اینکه در بدن انسان تحمل دارویی نسبت به متادون ایجـاد نمـی شود و میـزان ثابتی از آن را می توان برای مدت زمان طولانی مصرف کرد.
همچنین وجود متادون در بـدن، از بـروز نشئگی شدید در هنگام مصرف هروئین جلوگیری می کنـد و در نتیجـه جـذابیت آن را بـرای معتـاد کاهش می دهد و در نهایت فقدان حالت نشئگی و مدت طولانی تاثیر متادون باعث می شود شخص در یک وضعیت طبیعی به زندگی عادی خود برگردد.
تحقیقات نشان داده است کـه متادون درمانی در کاهش علائـم شاخص های سـلامت روانـی، پرخاشـگری، اضـطراب، افسـردگی، شکایات جسمانی، افکار پارانوئید، روانپریشی و شاخص کلی سلامت روانی موثر بوده است.
باوجود موفقیت اثبات شده این شیوه درمانی در بسیاری از کشورهای جهان، در صورت تجـویز سهل انگارانه و غیر مسئولانه، ممکن است مخاطراتی جدی ایجاد گردد.
متادون دارویی بالقوه سمی است، یعنی مقدار داروی مورد نیاز برای درمان به مقدار مسمومیت زایی آن برای بدن بسیار نزدیک است.
خصوصاً مصرف توأم آن با مواد و داروهای دیگر خطرات بالقوه زیادی به همراه دارد ولی متاسفانه در کشور ما دیده شده است که در بسیاری از معتادان بدون تجویز پزشک و بدون اطلاع از دوز مناسب برای بدن خود، شروع به مصرف خودسرانه متادون نموده که این موضوع نه تنها تاثیرات درمانی آن را تحت شعاع قرار می دهد و نتایج مثبت این روش درمانی در بحث بهداشت روانی را از بین می برد، بلکه موجب ایجاد هریک از عوارض جانبی در مصرف بی رویه متادون مانند:
اختلالات خواب
تهوع و استفراغ
یبوست
خشکی دهان
افزایش تعریق
وازودیلاسیون (اتساع عروق)
خارش
بی‌نظمی‌های قاعدگی در زنان
ژنیکوماستی( بزرگ شدن سینه) در مردان
اختلال جنسی شامل کاهش میل و ناتوانی جنسی در مردان
حبس مایع و افزایش وزن
و حتی گاها موجب بروز مرگ در فرد معتاد می شود.
لذا تجویز و مصرف آن باید با دقت و تحت نظر پزشک انجام شود.
همچنین بهتر است بدانیم حتی مصرف متادون تحت نظر پزشک هم به دلیل عوارض شدید کبدی متادون، نیاز به پیگیری داشته و بیمار باید از نظر وضعیت کبد کنترل و معاینه شود.
اما موضوعی که اخیرا به آن پرداخته شده بحث ناباروری با مصرف متادون می باشد که با توجه به مصرف زیاد این دارو در کشور ما نگرانی های زیادی را به دنبال داشته است. مطالعات حاکی از آن است که متادون در درازمدت باعث اختلال های جنسی و ناباروری می شود. معدود مطالعات انجام‌شده بر پارامترهای مایع سمینال، کاهش حرکات اسپرماتوزوئیدها را در مردان مصرف کننده متادون گزارش کرده اند که می تواند یک علت بالقوه ناباروری باشد.